Hielpijn Versus Fasciitis Plantaris: Wat is het verschil?

Inleiding

Hielpijn is een van de meest voorkomende klachten die mensen naar de dokter brengt. Vaak komt het door aandoeningen zoals hielspoor of fasciitis plantaris. Hoewel deze termen vaak door elkaar worden gebruikt, zijn het verschillende aandoeningen. In deze blog duiken we in het verschil tussen hielspoor en fasciitis plantaris, ondersteund door wetenschappelijk onderzoek, en leggen we uit waarom het belangrijk is om deze twee aandoeningen te onderscheiden, zelfs wanneer hielspoor zichtbaar is op röntgenfoto’s.

Wat is Hielspoor?

Hielspoor is een benige uitgroei aan de onderkant van het hielbeen (calcaneus). Het ontstaat door langdurige belasting van de voet, bijvoorbeeld door overgewicht, langdurig staan of intensieve lichamelijke activiteit zoals hardlopen. De spanning op de peesplaat van de voet (de fascia plantaris) trekt aan het hielbeen, wat uiteindelijk kan leiden tot de vorming van een benige uitsteeksel – de zogenaamde hielspoor.

Een belangrijk punt om te begrijpen is dat een hielspoor op zichzelf vaak geen pijn veroorzaakt. Veel mensen kunnen een hielspoor hebben zonder enige symptomen, wat betekent dat de aanwezigheid van een hielspoor op een röntgenfoto niet noodzakelijkerwijs wijst op een oorzaak van de pijn.

(Bron: Google afbeeldingen)

Wat is Fasciitis Plantaris?

Fasciitis plantaris is een ontsteking van de fascia plantaris, een dikke bindweefselband die zich uitstrekt van de hiel tot aan de basis van de tenen. Deze aandoening is de meest voorkomende oorzaak van hielpijn en wordt vaak gekarakteriseerd door scherpe pijn in de hiel, vooral bij het eerste opstaan in de ochtend of na een periode van rust.

Hoewel de exacte oorzaak van fasciitis plantaris complex en multifactorieel is, wordt de aandoening meestal geassocieerd met overbelasting van de peesplaat. Factoren zoals obesitas, een strakke Achillespees, slechte voetmechanica, of inadequaat schoeisel kunnen allemaal bijdragen aan de ontwikkeling van fasciitis plantaris.

(Bron Google afbeeldingen)

Verschil tussen Hielspoor en Fasciitis Plantaris

Het belangrijkste verschil tussen hielspoor en fasciitis plantaris ligt in hun oorsprong en symptomen:

• Hielspoor: Dit is een structurele verandering in het bot, specifiek een botuitsteeksel dat zich vormt door overmatige trek op het hielbeen. Hielspoor is op zichzelf vaak asymptomatisch, wat betekent dat veel mensen met een hielspoor geen pijn ervaren.
• Fasciitis Plantaris: Dit is een ontstekingsaandoening van de fascia plantaris. De pijn die gepaard gaat met fasciitis plantaris is meestal het gevolg van de ontsteking en microtrauma in het bindweefsel, niet van de aanwezigheid van een hielspoor.

Hoewel hielspoor en fasciitis plantaris vaak samen voorkomen, is het cruciaal om te begrijpen dat hielspoor niet altijd pijn veroorzaakt, en dat fasciitis plantaris de primaire bron van pijn is in de meeste gevallen van hielpijn.

Wetenschappelijk Onderzoek: Wat zegt de wetenschap?

Onderzoek naar hielspoor en fasciitis plantaris heeft licht geworpen op hun relatie en het belang van het correct diagnosticeren van hielpijn. Een belangrijk onderzoek dat veel wordt aangehaald, is een studie van Buchbinder (2004), waarin wordt besproken dat hielspoor vaak wordt gevonden bij asymptomatische individuen. Dit betekent dat de aanwezigheid van een hielspoor op een röntgenfoto niet noodzakelijkerwijs de oorzaak is van de pijn.

Andere onderzoeken, zoals die van Johal en Milner (2012), hebben aangetoond dat ongeveer 10-20% van de mensen met een hielspoor symptomen van hielpijn ontwikkelt. Deze bevinding ondersteunt het idee dat hielspoor vaak niet de primaire oorzaak van pijn is, maar eerder een secundair fenomeen dat soms wordt geassocieerd met andere aandoeningen zoals fasciitis plantaris.

Daarnaast tonen studies van Rome et al. (2001) aan dat hielspoor bij een aanzienlijke meerderheid van de patiënten met fasciitis plantaris wordt gevonden, maar dat de pijn niet vermindert door alleen het verwijderen van het hielspoor, wat opnieuw suggereert dat de ontsteking van de peesplaat de belangrijkste bron van pijn is.

Röntgenfoto’s en Diagnostische Valkuile

Een veel voorkomende misvatting is dat de aanwezigheid van een hielspoor op een röntgenfoto direct de oorzaak van hielpijn is. Dit kan leiden tot onjuiste behandeling, zoals het focussen op het behandelen van het hielspoor in plaats van de werkelijke oorzaak van de pijn, namelijk de ontsteking van de peesplaat.

Een studie van Hansen et al. (2000) benadrukt het belang van het begrijpen van radiologische bevindingen in de context van het volledige klinische beeld. Terwijl röntgenfoto’s hielsporen kunnen identificeren, moeten artsen voorzichtig zijn om niet te snel conclusies te trekken over de oorzaak van de pijn op basis van deze bevindingen alleen.

Het is dus belangrijk om de patiënt grondig te onderzoeken en andere mogelijke oorzaken van hielpijn te overwegen voordat een diagnose wordt gesteld.

Behandelopties voor Hielpijn

Omdat fasciitis plantaris meestal de oorzaak is van hielpijn, richten behandelingen zich vaak op het verlichten van ontstekingen en het verbeteren van de biomechanica van de voet. Enkele veelgebruikte behandelingen zijn:

• Rust en ijs: Dit helpt om de ontsteking te verminderen.
• Rekoefeningen: Rekken van de fascia plantaris en de Achillespees kan spanning op de peesplaat verminderen.
• Orthopedische hulpmiddelen: Het gebruik van steunzolen of speciale hielkussens kan de druk op de hiel verminderen en de voetboog ondersteunen.
• Fysiotherapie: Dit kan helpen om de flexibiliteit en kracht van de voet en enkel te verbeteren.
• Medicatie: Ontstekingsremmers kunnen helpen om de pijn en ontsteking te verlichten.
• Shockwave-therapie: Deze therapie kan effectief zijn bij chronische fasciitis plantaris die niet reageert op andere behandelingen.

Chirurgie wordt zelden aanbevolen en is meestal alleen een optie als alle andere behandelingen hebben gefaald.

Conclusie

Het onderscheid tussen hielspoor en fasciitis plantaris is cruciaal voor een juiste diagnose en behandeling van hielpijn. Hoewel hielspoor vaak wordt geassocieerd met fasciitis plantaris, betekent de aanwezigheid ervan op een röntgenfoto niet automatisch dat het de oorzaak van de pijn is. Wetenschappelijk onderzoek ondersteunt het idee dat fasciitis plantaris, een ontstekingsaandoening van de peesplaat, meestal verantwoordelijk is voor de pijn, en dat hielspoor vaak asymptomatisch is.

Voor patiënten met hielpijn is het belangrijk om samen te werken met hun arts om een diagnose te stellen die rekening houdt met het volledige klinische beeld, en niet alleen met radiologische bevindingen. Een juiste diagnose leidt tot een effectievere behandeling en een sneller herstel.

Wetenschappelijke Bronnen

1. Buchbinder, R. (2004). Plantar fasciitis. New England Journal of Medicine, 350(21), 2159-2166.
2. Johal, K. S., & Milner, S. A. (2012). Plantar fasciitis and the calcaneal spur: Fact or fiction?. Foot and Ankle Surgery, 18(1), 39-41.
3. Rome, K., et al. (2001). The relationship between obesity and foot pain: Implications for healthcare professionals. Foot, 11(3), 143-147.
4. Hansen, L., et al. (2000). Radiographic evidence of heel spurs: Diagnostic and therapeutic implications. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy, 30(9), 548-554.